Etanol
Klasyfikacja podstawowa
Metka substancji
hyperreal.info
Tripraporty na NeuroGroove: http://neurogroove.info/tagi/chemia/etanol-alkohol
Dyskusja na forum Talk: https://hyperreal.info/talk/etanol.html
Wzór chemiczny
![[]](/wzory/Etanol.svg)
CCOInne nazwy substancji
alkohol etylowy, hydroksyetan, alko, alkohol
Odmiany nazwy substancji
etanolu, etanolowi, etanolem, alkoholu, alkoholowi, alkoholem, alkohole, alkoholi, alkoholom, alkoholami, alkoholach, hydroksyetanowi, hydroksyetanu, hydroksyetanem
Wikipedia
Na polskiej Wikipedii substancji poświęcona jest strona: https://pl.wikipedia.org/wiki/etanol
Informacje ogólne
Etanol, C2H5OH - organiczny związek chemiczny, pochodzący z grupy alkoholi.
Alkohol etylowy jest jedną z najczęściej używanych substancji psychoaktywnych. W krwi wykrywalny już po 5-10 minutach od spożycia. Etanol to środek odurzający o silnym działaniu narkotycznym, z powodu wyrzutu dopaminy do mózgu. Wypicie od 150 do 250mg alkoholu etylowego w bardzo krótkim czasie może nieść ze sobą nawet śmierć.
Etanol to substancja narkotyczna, której główną kategorią są depresanty. W małych ilościach powoduje stan pobudzenia, przyśpieszone bicie serca oraz ogólne poprawienie nastroju. Znaczne upojenie alkoholem może powodować ostry nieżyt żołądka a nawet doprowadzić do jego zapalenia.
Alkohol posiada też pozytywne działanie. Jego umiarkowane spożywanie redukuje ryzyko zapadnięcia na szereg różnych chorób, przykładowo:
- osteoporozę
- chorobę Parkinsona
Opracowania naukowe
Siemieniako D., Społeczno-kulturowe czynniki lojalności konsumentów alkohol, Marketing i Rynek (2013) [1]
Woźny E., Alkohol. Zagrożenia spowodowane nadużywaniem, Żywienie Człowieka I Metabolizm (2010) [2]
„Alkohol a organizm człowieka” - to opracowanie przedstawia kompleksowe informacje na temat wpływu alkoholu na organizm człowieka. Omawia m.in. proces metabolizmu alkoholu, działanie alkoholu na poszczególne narządy, skutki krótko- i długotrwałego spożywania alkoholu, jak również różnice między płciami w przetwarzaniu alkoholu.
„Zdrowotne konsekwencje nadużywania alkoholu” - to opracowanie prezentuje szkodliwe skutki spożywania alkoholu dla zdrowia człowieka. Opisuje m.in. wpływ alkoholu na układ sercowo-naczyniowy, układ trawienny, układ nerwowy oraz związek między alkoholem a chorobami nowotworowymi. Ponadto omawia zagrożenia związane z nadużywaniem alkoholu w okresie ciąży.
„Metody leczenia uzależnienia od alkoholu” - to opracowanie prezentuje różne metody i strategie stosowane w leczeniu uzależnień od alkoholu. Przedstawia zarówno terapie farmakologiczne, terapie psychologiczne, jak i innowacyjne podejścia, takie jak terapie behawioralne czy terapie grupowe. Ponadto omawia znaczenie wsparcia rodziny i społeczności w procesie rehabilitacji.
„Społeczne skutki nadużywania alkoholu” - to opracowanie przedstawia negatywne konsekwencje nadużywania alkoholu dla społeczeństwa. Opisuje m.in. wpływ alkoholu na przestępczość, przemoc domową, wypadki drogowe oraz problemy społeczne, takie jak ubóstwo czy bezdomność. Przedstawia również ekonomiczne aspekty nadużywania alkoholu, takie jak koszty leczenia i opieki medycznej.
„Programy prewencji i interwencji w zakresie nadużywania alkoholu” - to opracowanie przedstawia różne programy i strategie stosowane w celu przeciwdziałania nadużywaniu alkoholu. Opisuje m.in. kampanie informacyjne i edukacyjne, programy profilaktyczne skierowane do dzieci i młodzieży, a także programy pomocy dla osób z problemem alkoholowym. Przedstawia również skuteczność tych programów na podstawie badań naukowych.
Autorskie zdjęcia i filmy związane z substancją
Jak działa alkohol? Alkohol vs. Twój organizm (Film)
Otrzymywanie / pozyskiwanie
Alkohol pozyskuje się metodami fermentacji alkoholowej lub syntetycznie.
Fermentacja alkoholowa – rodzaj fermentacji, podczas której z węglowodanów pod wpływem enzymów wytwarzanych przez drożdże powstaje etanol i dwutlenek węgla:
C6H12O6 → 2C2H5OH + 2CO2
W wyniku tego procesu powstaje również szereg produktów ubocznych, między innymi: gliceryna, kwas bursztynowy i kwas octowy.
Produktami ubocznymi fermentacji są również wyższe alkohole i estry, które mają decydujący wpływ na bukiet smakowo-zapachowy produktu.
Do produkcji różnych napojów alkoholowych stosuje się odpowiednie szczepy drożdży, np. drożdże winiarskie lub drożdże piwowarskie, a w piekarnictwie drożdże piekarnicze. Fermentacja alkoholowa spowodowana rozwojem drożdży dzikich nosi nazwę fermentacji spontanicznej.
Syntetycznie:
Etanol do celów przemysłowych jest często produkowany poprzez bezpośrednią syntezę z gazu syntezowego (mieszaniny CO, H2 i H2O), która prowadzi do czystszego chemicznie etanolu.
Zastosowanie
Zastosowanie medyczne
Etanol ma głównie zastosowanie jako konserwant do leków. Sam nie ma działania prozdrowotnego. Prozdrowotne działanie np wina lub piwa jest związane z zawartymi tam substancjami pochodzącymi z produktów z których są zrobione, ale nie samego alkoholu. Jest też bakteriobójczy, stosowany do odkażania.
Dezynfekcja: Alkohol jest często stosowany do dezynfekcji skóry przed zakłuciami, jak również do czyszczenia sprzętu medycznego. Zwykle stosuje się go w postaci roztworu alkoholu izopropylowego lub etylowego o stężeniu 70%.
Antyseptyka: Alkohol etylowy lub izopropylowy może być stosowany do dezynfekcji skóry w celu zniszczenia drobnoustrojów przed wykonaniem iniekcji lub innych małych zabiegów medycznych. Alkohol działa jako antyseptyk, niszcząc zarówno bakterie, jak i wirusy.
Skazy krwotoczne: W niektórych sytuacjach alkohol może być stosowany do zatrzymania krwawienia z powierzchniowej rany. Stosuje się go również do oczyszczania rany przed nałożeniem opatrunku.
Rozcieńczanie leków: Alkohol może być używany jako rozpuszczalnik do rozcieńczania lub przygotowywania niektórych leków, szczególnie tych, które są dostępne w postaci tabletek lub proszków.
Leczenie oparzeń: Alkohol (w postaci roztworu) może być stosowany w leczeniu oparzeń do dezynfekcji i ochrony ran przed zakażeniem. Ma również właściwości chłodzące, które mogą złagodzić ból i zmniejszyć obrzęk.
Zastosowanie rekreacyjne
Jest nieodłączym towarzyszem każdej imprezy w wielu krajach świata. Jego rozweselające i relaksacyjne działanie jest znane od początku naszej cywylizacji. Działa nasennie i przeciwlękowo. Jest najpopularniejszym narkotykiem rekreacyjnym. Znosi ból powoduje odhamowanie oraz towarzyskość. Zdarza się, że powoduje też groźne zachowania agresywne co jest często przyczyną np. bójki na imprezie, zwanej potocznie "zadymą".
Inne zastosowania
Zastosowanie w przemyśle jako rozpuszczalnik, paliwo, odczynnik chemiczny.
Sposoby przyjmowania, dawkowanie i zagrożenia
Alkohol pije się jako napój. Różne napoje mają różne stężenia alkoholu. Dawkowanie zależy też od masy użytkownika oraz jego indywidualnych preferencji, więc niemożliwe jest ustalenie jednego konkretnego dawkowania. Alkohol jest jedną z najgroźniejszych substancji psychoaktywnych znanych człowiekowi. Zagrożenia są tym większe, że jest akceptowany, legalny, łatwo dostępny. Może być przyczyną poważnych zatruć, zachowań agresywnych oraz kryminogennych, być przyczyną wypadków. Ma największy współczynnik szkodliwości społecznej. Uzależnia psychicznie i fizycznie.
Wpływ etanolu w zależności od stężenia we krwi:
0,3 – 0,5 ‰
nieznaczne zaburzenia równowagi euforia i obniżenie krytycyzmu upośledzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej zaburzenia widzenia (pogorszone spostrzeganie rodzaju i kształtu przedmiotów ukazujących się w głębi i na obwodzie pola widzenia, obniżona zdolność dostrzegania ruchomych źródeł światła, wydłużony czas adaptacji oka do ciemności po olśnieniu światłem, wydłużony czas reakcji na bodźce wzrokowe)
0,6 – 0,7 ‰
zaburzenia sprawności ruchowej (w tym refleksu) nadmierna pobudliwość i gadatliwość obniżenie samokontroli błędna ocena własnych możliwości
0,8 – 2,0 ‰
zaburzenia równowagi, sprawności i koordynacji ruchowej obniżenie progu bólu spadek sprawności intelektualnej (błędy w logicznym rozumowaniu, wadliwe wyciąganie wniosków itp.) opóźnienie czasu reakcji wyraźna drażliwość obniżona tolerancja zachowania agresywne pobudzenie seksualne wzrost ciśnienia krwi przyśpieszenie akcji serca
2,0 – 3,0 ‰
zaburzenia mowy wyraźne spowolnienie i zaburzenia równowagi wzmożona senność znacznie obniżona zdolność do kontroli własnych zachowań
3,0 – 4,0 ‰
obniżenie ciepłoty ciała zanik odruchów fizjologicznych głębokie zaburzenia świadomości prowadzące do śpiączki
4,0 ‰ i powyżej
głęboka śpiączka zaburzenia czynności ośrodka naczynioworuchowego i oddechowego możliwość porażenia tych ośrodków przez alkohol STAN ZAGROŻENIA ŻYCIA
Alkohol w nadmiarze szkodzi wątrobie, trzustce i żołądkowi. Skóra zaczyna zmieniać kolor i strukturę. Alkohol w zbyt dużych ilościach źle działa na serce i naczynia krwionośne. W nadmiernej ilości alkohol powoduje brak koncentracji, osłabienie pamięci i mniejsze zrozumienie sygnałów, jakie wysyła otoczenie, np. rozmów. W wieku średnim zaczyna być widoczny negatywny wpływ alkoholu na życie seksualne i potencję. Alkohol szczególnie groźny jest dla kobiet w ciąży. Dzieci pijących podczas ciąży matek mogą mieć problemy z niedowagą, zaburzenia wzrostu, problemy z rozwijaniem się (zarówno fizycznym jak i psychicznym). W najgorszych przypadkach dziecko może urodzić się ze zniekształceniami niektórych narządów.
Interakcje
Ostrożnie:
Niebezpieczne:
Zagrożenie zdrowia lub życia:
Chemia i farmakologia substancji
Działanie alkoholu na komórki mózgu jest wielokierunkowe. Alkohol wpływa na błony komórkowe neuronów zwiększając ich płynność, przez co zaburzone są funkcje kanałów jonowych. Alkohol wchodzi także w bezpośrednie interakcje z receptorami GABA, NMDA, a także z receptorami acetylocholiny i serotoniny. Wykazano istnienie specyficznego miejsca wiążącego etanol na powierzchni tych receptorów. Wpływ alkoholu na receptory może polegać na ich pobudzeniu lub zahamowaniu. Pod wpływem alkoholu dochodzi także do uwalniania endorfiny i dopaminy, co warunkuje „nagradzające” działanie alkoholu. Regularne nadużywanie alkoholu powoduje „hiperaktywność” receptorów NMDA i nieaktywność receptorów GABA, czego skutkiem jest wystąpienie zespołu abstynencyjnego
Uzależnienie i sposoby jego leczenia
Alkohol powoduje zarówno uzależnienie psychiczne jak i fizyczne. Leczenie alkoholizmu jest trudne, czasochłonne, i nie daje gwarancji wyleczenia. Istnieją specjalne ośroki leczenia uzależnień od alkoholu. Jeżeli masz problem z alkoholem musisz się zgłosić do specjalisty. Dobrą metodą radzenia sobie z problemem jest należenie np. do Anonimowych Alkoholików lub podobnych organizaji.
Status prawny w poszczególnych krajach
Jest legalny na całym świecie oprócz następujących państw: Afganistan, Bangladesz, Brunei, Indie(niektore regiony), Indonezja(dostępny jedynie w niektórych restauracjach lub jako lek, ogólnie zabroniony), Iran, Libia, Kuwejt, Malediwy(dostępny tylko dla nie muzłumańskich obcokrajowców.), Mauretania, Pakistan(dostępny tylko dla nie muzłumańskich obcokrajowców), Arabia Saudyjska, Sudan, Somalia, Zjednoczone Emiraty Arabskie(dostępny tylko dla nie muzłumańskich obcokrajowców). Jemen.
Polska
Wiek legalnego spożycia alkoholu: 18 lat dla napojów o zawartości alkoholu do 14%, 21 lat dla napojów o wyższej zawartości alkoholu. Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi: 0,2 promila dla kierujących samochodem.
Stany Zjednoczone
Wiek legalnego spożycia alkoholu: 21 lat. Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi: zależy od stanu, zazwyczaj około 0,08%.
Wielka Brytania
Wiek legalnego spożycia alkoholu: 18 lat dla większości napojów, 16 lat dla piwa i cydru spożywanego w towarzystwie posiłku. Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi: 0,08 promila dla kierujących samochodem.
Niemcy
Wiek legalnego spożycia alkoholu: 16 lat dla piwa i wina, 18 lat dla napojów wysokoprocentowych. Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi: 0,5 promila dla kierujących samochodem.
Francja
Wiek legalnego spożycia alkoholu: 18 lat. Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi: 0,5 promila dla kierujących samochodem.
Obecność substancji / rośliny w dziełach kultury i dyskursie społecznym
Polecam książkę: Magdalena Dampz "Alkohol i biesiadowanie w obyczajowości Polaków" ISBN: 83-7322-656-7