Dekstrometorfan

Klasyfikacja podstawowa

Metka substancji

hyperreal.info

Tripraporty na NeuroGroove: http://neurogroove.info/tagi/apteka/dekstrometorfan

Dyskusja na forum Talk: https://hyperreal.info/talk/dxm.html

Wzór chemiczny

CN1CC[C@]23CCCC[C@@H]2[C@@H]1CC4=C3C=C(C=C4)OC

Nazwa generyczna

Acodin, Tussidex, Dexatussin, Tussal, Argotussin, Robitussin

Inne nazwy substancji

DXM, deks, ako, dex, Dextromethorphanum, dexter

Odmiany nazwy substancji

dekstrometorfanu, dekstrometorfanem, dekstrometorfanie, dekstrometorfanowi, deksa, deksem, deksowi, deksie, dexa, dexem, dexowi, dexie, dextera, dexterem, dexterowi, dexterze, Acodinu, Acodinowi, Acodinie, Acodinem, Akodinu, Akodinowi, Akodinie, Akodinem

Wikipedia

Na polskiej Wikipedii substancji poświęcona jest strona: https://pl.wikipedia.org/wiki/dekstrometorfan

Informacje ogólne

'Prawoskrętny enancjomer metorfanu używany w medycynie pod postacią bromowodorku jako lek przeciwkaszlowy. W dawkach o wiele przekraczających te stosowane przeciwkaszlowo wykazuje działanie charakterystyczne dla narkotyków z grupy dysocjantów. Mimo pewnych podobieństw do opiatów, nie wykazuje działania typowego dla nich.

Opracowania naukowe

Chlebda E., et al., Dekstrometorfan – charakterystyka leku, Farmacja Polska (2009)[1]

Motyka M., Marcinkowski J. T., Nowe metody odurzania się. Cz. I. Leki dostępne bez recepty wykorzystywane w celach narkotycznych, Probl Hig Epidemiol (2014) [2]

Piątek A., et al., Rekreacyjne używanie leków dostępnych w odręcznej sprzedaży: odurzanie i doping mózgu, Alcohol. Drug Addict. (2015) [3]

Autorskie zdjęcia i filmy związane z substancją

Opakowanie leku zawierającego dekstrometorfan

Otrzymywanie / pozyskiwanie

Tabletki: - Acodin (15 mg/szt), - Tussidex (30 mg/szt) - Tussidex mite (15 mg/szt) - Tussal Antitussicum (15 mg/szt) - DexaCaps (20 mg/szt)

Syropy: - Acodin Duo (15 mg/5 ml) - Acodin Junior (7,5 mg/5 ml) - DexaPico (6,5 mg/5 ml) - DexaPini (6,5 mg/5 ml)

Zastosowanie

Zastosowanie medyczne

Działa ośrodkowo na poziomie rdzenia przedłużonego, hamując odruch kaszlu, poprzez aktywację receptora σ1(sigma). Działanie przeciwkaszlowe rozpoczyna się po 10-30 minutach i trwa od 4 do 8 godzin w zależności od dawki.

20,09.2022 FDA (amerykańska agencja żywności i leków) zatwierdziła dxm do leczeni MDD (major depressive disorder) czyli depresji. Lek nosi nazwę Auvelity i jest to połączenie dxm z bupropionem. 45mg Dekstrometorfanu + 105mg bupropionu o przedłużonym uwalnianiu. Od 18.10.2022 jest dostępny i sprzedawany w amerykańskich aptekach (nie jest dostępny nigdzie indziej a i nie wszystkie stany w USA go mają. stan na 27.02.2023).

Podaje go się następująco:

Pierwsze 3 dni 1 tabletka rano. 1-0-0

Po trzech dniach 2 tabletki, jedno rano druga po 8 godzinach. 1-1-0

Podawany niezależnie od posiłku, nie ma możliwości dzielenia, kruszenia itp. bupropion traci wtedy przedłużone uwalnianie.

Poprawę czuć już w pierwszych dniach brania, statystycznie istotne wyniki pojawiają się po pierwszym tygodniu. Po upływnie 6 tygodni osiąga się poprawę końcową. (dużą, większą niż przy innych dotychczasowych antydepresantach).

Zastosowanie w warunkach polskich: W Polsce nie mamy możliwości stosowania 105mg burpopionu, więc stosujemy 150mg (przy próbie podzielenia dawki traci się XR).

Dostępne są w Polsce preparaty zawierające 15mg i 30mg dxm. A więc mamy opcję następujące.

45mg dxm rano + 150mg bupropionu, po 8h 45mg dxm + 150mg bupropionu

45mg dxm +300mg bupropionu, po 8h 45mg dxm

30mg dxm 300mg bupropionu, po 4h 30mg dxm, po kolejnych 4h 30mg dxm (zalecane dawkowanie, uzyskuje się najstabilniejsze stężenie dxm)

Jeżeli ze względu na bupropion pojawią się problemu ze spaniem można brać bupropion na noc a nie rano. (tak to pomoże).

Zalecane dawkowanie różni się od oryginalnego ponieważ wymaga osobnych tabletek z samym dxm oraz tabletek z dxm i bupropionem, co jest niepraktykowaną metodą ze względu na trudności w stosowaniu tego przez przeciętnego zjadacza chleba. Sposób działania.

Główne działanie antydepresyjne odgrywa dxm, działa on antagonistycznie na MNDA, agonistycznie do receptora σ1(sigma) oraz σ2(sigma), inhibitor wychwytu zwrotnego dopaminy, serotoniny oraz noradrenaliny, antagonistycznie na receptory nikotynowe. jest antyoksydantem.

Receptor σ2(sigma) odpowiada ze ewentualna senność występującą podczas stosowania, oraz rozluźnienie mięśni, aczkolwiek w badaniach pacjenci przeczyli jakby mieli by być bardziej rozluźnieni.

Receptor σ1(sigma) odpowiada ze działanie przeciwkaszlowe, jest receptorem opioidowym, aczkolwiek nie ma podobnej budowy do innych receptorów opioidowych przez co jego działanie jest inne. (wpływ tego receptora na działanie kodeiny jest badany). Ma dokumentowane działanie lecznicze w patogenezie choroby Alzheimera, stwardnienia zanikowego bocznego, bólu towarzyszącego procesowi zapalnemu, bólu neuropatycznym oraz depresji. Aczkolwiek dokładny mechanizm działanie nie został poznany. rejestrowane również były działania kardioprotekcyjne i neuroprotekcyjne.

Receptory MNDA, a przynajmniej ich antagonizm był obiektem wielu badań w leczeniu depresji. Wykorzystywano tak ketamine i esketamin (esketamina jest zarejestrowanym lekiem pod nazwą Spravato). Te badania pokazały leczniczy wpływ antagonizmu MNDA na depresje. Można oczekiwać, że dxm wykazuje podobne efekty w związku z identycznym mechanizmem działania na MNDA. Inhibicja wychwytu zwrotnego ma znacznie przy serotoninie, tam działanie może być podobne do SRI, ale bardziej prawdopodobne wydaje się być działanie zbliżone do psychodelików. Aczkolwiek wciąż nie zostało do końca poznane. Inhibicja noradrenaliny i dopaminy była kwestią sporną, ale badania nad tym lekiem dowiodły małego i wydaje się, że nieistotnego działania dxm na te receptory.

Bupropion sam w sobie jest antydepresanty (działa na wychwyt zwrotny noroadrenaliny i dopaminy oraz na receptory nikotynowe) ale nie na tym opiera się jego działanie. Bupropion jest silnym nieodwracalnym inhibitorem (cyp)P4502d6. Natomiast dxm jest substratem tegoż enzymu. W ten sposób biorąc zarówno dxm jak i bupropion, zmniejszamy efekt pierwszego przejścia, zmniejszamy metabolizm dxm, czyli zwiększamy jego działanie i wydłużamy to działanie.

Najczęstszymi skutkami ubocznymi są; Zawroty głowy, nudności, ból głowy, biegunka, senność, suchość w ustach, nad potliwość, niepokój, zaparcia, zmniejszony apetyt, bezsenność, bóle stawów, zmęczeni parestezja i zaburzenie funkcji wzrokowej (rozmycie obrazu, efekt tracers itp.).

Zastosowanie rekreacyjne

Pozamedycznie dekstrometorfan jest stosowany w małych dawkach jako środek o działaniu euforyzującym, a w większych jako dysocjant.

Inne zastosowania

Powszechnie znany i wykorzystywany jest fakt, że DXM zmniejsza tolerancję na wiele substancji i wzmacnia ich działanie. Dotyczy to zwłaszcza opiodów. Nawet małe dawki DXM mogą silnie podbić działanie np. kodeiny.

Sposoby przyjmowania, dawkowanie i zagrożenia

Dekstrometorfan jest przyjmowany doustnie, palenie czy wstrzykiwanie zostały opisane w literaturze jako nieefektywne lub nieskuteczne. Użycie per rectum może być niebezpieczne dla zdrowia!

Funkcjonowanie na rynku lub w podziemiu

Dekstrometorfan jest legalnie dostępną substancją psychoaktywną na terenie RP. Sprzedawany w aptekach, zgodnie z nowelizacją ustawy z 1 lipca - bez recepty dostępne jest wyłącznie jedno opakowanie. Zdarzają się sytuacje, że farmaceuci odmawiają sprzedaży leków zawierających dekstrometorfan, pomimo że zawarty jest on w lekach OTC. Jego nielegalny obrót, polega na kupnie większych ilości z wyspecjalizowanych laboratoriów, a później sprzedaży jako "amfetamina, piguły lub po prostu coś dobrego", a nawet na kupowaniu go w aptekach i sprzedawaniu nieświadomym ludziom jako inne "wartościowe" narkotyki.

Chemia i farmakologia substancji

DXM szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, maksymalne stężenie we krwi osiąga po upływie 2,5 godziny, okres biologicznego półtrwania (T1/2) wynosi 3–6 godzin. Łatwo przechodzi przez barierę krew–mózg. Jest metabolizowany przez dwa szlaki, prowadzące ostatecznie do tego samego metabolitu 3-HM (3-hydroksymorfinianu):

-pierwszy szlak (około 90%): DXM przez CYP2D6 do DXO(dekstrorfan), następnie DXO przez CYP3A4 do 3-HM.

-drugi szlak (około 5%): DXM przez CYP3A4 do 3-MM (3-metoksymorfinian), następnie 3-MM przez CYP2D6 do 3-HM.

Warto wspomnieć że 3-MM nie jest prawdopodobnie psychoaktywny i ma zdolność do blokowania enzymu CYP2D6 gdyż ma większe powinowactwo do enzymu niż DXM, głównym metabolitem leku jest dekstrorfan, który ma wyższe powinowactwo do receptorów glutaminergicznych typu NMDA niż DXM. Metabolity są wydalane prawdopodobnie przez nerki, ale możliwe, że inną drogą (płuca, skóra - w pocie). Nie wiadomo w jakim wzajemnym stosunku, ale prawdopodobnie dominuje 3-HM Uważa się, że za działanie psychoaktywne odpowiada zarówno związek macierzysty (DXM), jak i dekstrorfan, przy czym niektóre źródła podają, że za działanie dysocjacyjne DXM odpowiada głównie dekstrorfan.

Dekstrometorfan ma złożony mechanizm działania. Jest agonistą receptorów sigma-1 i antagonistą receptorów NMDA. Blokowanie receptorów NMDA jest mechanizmem wspólnym dla halucynogennych związków dysocjacyjnych, stąd DXM w dawkach znacznie przekraczających terapeutyczne wykazuje działanie podobne do substancji psychodysleptycznych, takich jak ketamina czy fencyklidyna.Ponadto DXM hamuje wychwyt zwrotny serotoniny, co zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego, zwłaszcza w przypadku łącznego zażycia z lekami o podobnym działaniu.

DXM jako środek przeciwbólowy

DXM działa przeciwbólowo i to dość mocno. Przy czym sam DXM nie działa zbyt mocno przeciwbólowo (za słaby antagonizm NMDA), ale jego główny metabolit DXO już tak.

Uzależnienie i sposoby jego leczenia

Dekstrometorfan posiada słabe właściwości euforyzujące, co przekłada się na możliwość wywołania uzależnienia psychicznego. Jest to również indywidualnie zmienne, iż część osób odczuwa dysforie. Nie udowodniono by powstawała zależność fizyczna. Nadużywanie może powodować zaburzenia i choroby psychiczne jak i somatyczne. Osiowym objawem są problemy poznawcze (zmiany czynnościowe).

Interakcje można podzielić na następujące grupy: - potencjalnie śmiertelne (połaczenie z iMAO, kokaina, amfetamina, metamfetamina, a także inne substancje stymulujące); - o szczególnej toksyczności narządowej (TPLD, SSRI, SNRI, psylocybina, lizergid, bupropion, lit, tramadol, THC, alkohol); - mogące redukować działanie szkodliwe (benzodiazepiny, opioidy). Szczególnie dużo interakcji występuje z lekami stosowanymi w psychiatrii.

Status prawny w poszczególnych krajach

Polska

Pamiętaj! Na forum hyperreala mamy dział poruszający prawne kwestie użytkowania narkotyków: https://hyperreal.info/talk/prawo.html

• Australia: DXM jest legalną substancją OTC, ale mogą istnieć ograniczenia importowe na produkty, które zawierają wyłącznie dekstrometorfan. Produkty te, dostępne bez recepty, są ograniczone zawartością do 3% substancji DXM (lub mniej) przypadającej na jedno opakowanie, nie może w nim być więcej niż 600 mg substancji czynnej. Jedynym produktem, który zawiera tylko i wyłącznie dxm jest np. Robitussin suchy kaszel Forte (3mg/ml).
• Brazylia: Produkty zawierające DXm sprzedawane są OTC, bez recepty, np. syrop Benalet TSC (zawiera 15mg/5ml).
• Kanada:Nie jest wymagane aby produkty zawierające dxm wydawał farmaceuta, w większości przypadków można je zakupić OTC.
• Chiny: W czerwcu 2013 weszła do aptek ustawa, wymagająca okazania dowodu tożsamości podczas zakupu produktów zawierających DXM, produkty są prawie zawsze za wydaniem farmaceuty, ale nie jest wymagana recepta. Wiele aptek rejestruje tożsamość nabywców oraz ilość zakupu. W obszarach wiejskich zasady te mogą być bardziej elastyczne.
• Hong Kong: Dane dotyczące sprzedaży DXM w owym kraju są dość sprzeczne. Emigrant mieszkający w Hong Kongu od 7 lat powiedział, że do zakupu nie jest wymagana recepta od lekarza, a jedynie okazanie dowodu tożsamości, jednak w listopadzie 2013 roku, ROBITUSSIN zaprzestał sprzedaży swoich produktów w HK.
• Czechy: Niektóre apteki wymagają recepty na tabletki zawierające w swoich składzie DXM, nie jest jednak wymagana dla preparatow płynnych (HUMEX i ROBITUSSIN).
• Dania: DXM jest dostępny OTC w tabletkach (15/30mg) oraz w syropie (1-3mg/ml).
• Finlandia: Syropy na kaszel zawierające DXM sprzedawane są bez recepty w Finlandii, jednak zwykle zawierają sorbitol, substancje działającą w dużych dawkach jako środek przeczyszczający. Niektóre produkty można zakupić OTC, jednak wymagane jest pozwolenie na sprzedaż. Inne produkty zawierające DXM wymagają recepty na zakup, prawdopodobnie ze względu na ilość dawkowania.
• Francja: Leki dostępne za ladą w aptece, bez recepty.
• Niemcy: DXM dostępne w obu formach (syrop i tabletki) np. kapsułki Rathiopharm-Hustenstiller zawierają 30mg/kapsułka.
• Grecja: DXM jest dostępne tylko na receptę lekarską.
• Węgry: DXM jest legalnie sprzedawanym lekiem OTC w formie syropu na kaszel (ROBITUSSIN 15mg/ml, 200ml butelka), za to bez dodatkowych składników w formie kapsułek (Methor 15mg/kaps.-30kamps.opak.). Informacja niepotwierdzona.
• Iran: DXM oraz DXM + pseudoefedryna jest dostępne bez recepty (informacja niepotwierdzona).
• Izrael: DXM w postaci leków na kaszel, dostępne jest OTC.
• Japonia: DXM jest legalne w Japonii, sprzedawane w Headshopach od 1999 roku do 5000-6000 jenów za 2 dawki.
• Malezja: DXM jest kontrolowane w Malezji, leki z zawartością można kupić w aptekach lub przychodniach, jednak nielegalne jest stosowanie reakcyjne.
• Holandia: Od 1 stycznia 2011 roku DXM jest dostępny bez recepty, poza aptekami wymagającymi rejestracji osób kupujących. Daro Retared kapsułki (29,5mg)(ostatnia aktualizacja 06 kwietnia 2011).
• Nowa Zelandia: DXM jest dostępne OTC w popularnych lekach na kaszel. Produkty zawierają do 30mg na 20ml dawkę leku. (ostatnia aktualizacja: maj 2007)
• Polska: Od lipca Acodin, podobnie jak kilkadziesiąt innych leków działających psychoaktywnie, jest dostępny tylko dla osób, które ukończyły 18 lat. Została dokonana aktualizacja na podstawie Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Projekt zakłada między innymi, że aptekarz, który ma wątpliwości, czy sprzedać dany lek OTC, ma prawo żądać od klienta okazania dowodu osobistego. Nawet jeśli dany klient pokazując dokument tożsamości udowodni, że jest osobą pełnoletnią, to i tak nie będzie mógł kupić więcej niż jedno opakowanie leku. Od 1 stycznia 2017 roku obowiązuje maksymalny limit substancji w jednym opakowaniu dostępnym bez recepty wynoszący 360mg.
• Rumunia: DXM bez dodatkowych składników tylko na receptę. W formie syropu dostępne OTC są leki z zawartością DXM np. Tussin Forte. Apteki często sprzedają Tussin forte w tabletkach, bez recepty, mimo prawa.
• Rosja: DXM jest ściśle kontrolowane po głośnych kampaniach rządowych. (ostatnia aktualizacja 20 kwietnia 2015).
• Szkocja: DXM jest dostępne OTC.
• Singapur: DXM jest sprzedawanym na recepte lekiem klasy A.(ostatnia aktualizacja 2 listopada 2009).
• Szwecja: Szwecja planuje kontrolować szereg chemikaliów, w tym LSA, 2C-T4, DXM i DOI. Produkty zawierające DXM są dostępne OTC. (marzec 2007).
• Szwajcaria: DXM dostępny w aptekach jako lek Bexine, powyżej pewnej ilości wymaga recepty.
• Tadżykistan: Pewna osoba poinformowała, że nie była w stanie znaleźć żadnych produktów z DXM. (30kwietnia 2011).
• Tajlandia: DXM jest dostępny za ladą w aptece. Receptę otrzymuje się od farmaceuty.
• Turcja: Najprawdopodobniej leki zawierające DXM są dostępne tylko na receptę.
• Wielka Brytania: Dxm zostało wyłączone z kontroli przy wersjach z roku 1971 i 2001 ustawy antynarkotykowej. Sprzedaż jest limitowana przez farmaceutę. Wiele osób mówi że farmaceuci mogą odmówić sprzedaży leku, lub zadawać pytania kiedy próbujemy zakupić więcej niż jedną butelkę leku zawierającego DXM.
• Uzbekistan: Nie byliśmy w wstanie znaleźć żadnych produktów zawierających Dxm w Uzbekistanie.

(30 kwietnia 2011). Źródło:Erowid