Morfina
Klasyfikacja podstawowa
Metka substancji
hyperreal.info
Tripraporty na NeuroGroove: http://neurogroove.info/tagi/apteka/morfina
Dyskusja na forum Talk: https://hyperreal.info/talk/morfina-heroina.html
Wzór chemiczny
![[]](/wzory/Morfina.svg)
CN1CC[C@]23[C@@H]4[C@H]1CC5=C2C(=C(C=C5)O)O[C@H]3[C@H](C=C4)ONazwa generyczna
Inne nazwy substancji
Morphinum, morph, (5α,6α)-7,8-didehydro-4,5-epoksy-17-metylmorfinan-3,6-diol
Odmiany nazwy substancji
morfiny, morfinie, morfiną, morfinę, morfino
Wikipedia
Na polskiej Wikipedii substancji poświęcona jest strona: https://pl.wikipedia.org/wiki/morfina
Informacje ogólne
Morfina. C34H19NO6 + 2HO - jest najważniejszym alkaloidem opium; krystalizuje w bezbarwne błyszczące słupy rombowe, rozpuszcza się w 1,000 części wody zimnej a w 400 wrzącej, roztwory te okazują wyraźną reakcję alkaliczną i mają mocny smak gorzki. W alkoholu morfina dużo łatwiej się rozpuszcza, w eterze zaś bardzo mało. Morfina działa na organizm sedatywnie, analgezyjnie oraz anestetycznie, użyta w większych dawkach prowadzi do niewydolności oddechowej i zatrzymania krążenia, a dalej do śmierci. Ponieważ działanie jej jest podobne do działania opium, obecnie jest często zamiast niego używana, jako preparat czysty i stałego składu, a zatem w pewniejszy w działaniu. Z kwasami morfina daje sole krystaliczne, łatwo w wodzie i alkoholu rozpuszczalne; z pomiędzy nich najczęściej używany był w medycynie octan morfiny, który tworzy drobne igły rozpływalne, i bardzo łatwo rozpuszczalne w wodzie, lub proszek biały smaku bardzo gorzkiego.
W XX i XXI wieku najpopularniejsze sole morfiny stosowane w medycynie to siarczan i chlorowodorek. Używana w celach leczenia bólu oraz anestezjologicznych. Najczęściej jest stosowana w onkologii, neurologii i ortopedii, często przepisywana w Poradniach Leczenia Bólu. Najpopularniejsze preparaty w Polsce to MST Continus (tabletki typu "retard"), Sevredol oraz ampułki "Morphini Sulfas WZF".
(Encyklopedyja powszechna, tom osiemnasty, Warszawa, 1864, Nakład, druk i własność S. Orgelbranda, Księgarza i Typografa)
Opracowania naukowe
Morfina a funkcje poznawcze [1]
Autorskie zdjęcia i filmy związane z substancją
Otrzymywanie / pozyskiwanie
Konwersja kodeiny do morfiny:
Morfinę z kodeiny otrzymuje się używając 3 g chlorowodorku pirydyny na 1 g kodeiny ogrzewając razem dopóki wszystko się rozpuści. Następnie do ochłodzonej mieszaniny dodaje się 20 ml wody, po czym wkrapla się zasadę by uzyskać pH=14 (10 ml 4N NaOH). Następnie przemywa się mieszaninę chloroformem (4x15 ml). Zmieszane ekstrakty chloroformowe przemywa się 10 ml 0.5 N NaOH i 10 ml wody, po czym warstwę wodną zakwasza się do pH=9 i ochładza by osiadł osad. Przesącza się i suszy, po czym osad traktuje się 75 ml metanolu, na gorąco się filtruje i rozdziela chromatograficznie na tlenku glinu (Merck and Co., Inc.), 120x11 mm kolumna, używając 700 ml metanolu jako eluentu. Po odparowaniu metanolu, pozostałość rozpuszcza się w 10 ml 0.2N NaOH, przefiltrowuje i filtrat zakwasza do pH=9, obserwując wytrącanie morfiny. Po wysuszeniu, zanieczyszczoną morfinę oczyszcza się przez sublimację (180-190°C) (0.1 mm), a sublimat krystalizuje z alkoholu absolutnego. Otrzymuje się 210 mg (22%) morfiny o temp. topn. 254-255°C.
Chlorowodorek pirydyny tworzy się umieszczając w zlewce 10 ml pirydyny i 12,5 ml HCl, ogrzewa się dopóki nie przereagują, chłodzi i oddziela wykrystalizowany chlorowodorek.
Metoda ta jest stosowana w Australii i Nowej Zelandii, znana jako "homebake". Często jest potem dokonywana reakcja acetylacji do heroiny.
Ekstrakcja morfiny z opium (opis klasyczny, pisownia oryginalna):
Morfinę otrzymać można różnemi sposobami; najstosowniejszy wszakże jest następujący: opijum wyciąga się wodą, dodaje mleka wapiennego w nadmiarze, przez co z kwasem mekonowym i innemi zasadami z początku opadająca morfina znowu się rozpuszcza; następnie do stężonego roztworu dodaje się salmijaku, wówczas morfina opada, salmijak bowiem z wapnem rozkłada się na chlorek wapnia i wolną amoniję w której morfina jest nierozpuszczalna. Otrzymana w ten sposób oczyszcza się przez przekrystalizowanie w alkoholu.
(Encyklopedyja powszechna, tom osiemnasty, Warszawa, 1864, Nakład, druk i własność S. Orgelbranda, Księgarza i Typografa)
Zastosowanie
Zastosowanie medyczne
Stosowana w szczególnych przypadkach jako środek przeciwbólowy i anestezjologiczny. Używana w onkologii, neurologii czy ortopedii. Jest wypisywana na recepty ścisłego zarachowania Rpw. do użytku pozaszpitalnego.
Zastosowanie rekreacyjne
Używana rekreacyjnie przez osoby uzależnione od opiatów/opioidów. Stosowana w postaci tabletek o natychmiastowym uwalnianiu (Sevredol) lub spowolnionym mechanizmie uwalniania (MST Continus oraz Doltard), a także ampułek. Jedną z najpopularniejszych dróg administracji jest podanie dożylne. Powoduje euforię i błogostan, wpływa depresyjnie na układ nerwowy. Silnie uzależnia psychicznie i fizycznie.
(Harm Reduction: Preparowanie zastrzyków do iniekcji z tabletek jest ryzykowne, w przypadku tabletek typu "retard" do roztworu często przenika wosk lub inne wypełniacze tabletkowe. Natomiast w przypadku tabletek Sevredol głównym zagrożeniem jest talk. W celu redukcji szkód związanych z iniekcjami należy stosować filtry mikronowe o jak najmniejszej średnicy porów. Iniekcje domięśniowe są obłożone dużo większym ryzykiem niż dożylne. Najbezpieczniejszą formą morfiny do użytku rekreacyjnego są ampułki. W przypadku przedawkowania konieczne podanie Naloksonu jako odtrutki.)
Inne zastosowania
Sposoby przyjmowania, dawkowanie i zagrożenia
Drogi podania
- doustnie (p.o)
- domięśniowo (i.m)
- dożylnie (i.v)
- doodbytniczo (p.r)
- podskórnie (s.c)
- wziewnie
- zewnątrzoponowo
- podpajęczynówkowo
Podanie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe ma zastosowanie przede wszystkim w leczeniu szpitalnym. Po podaniu podpajęczynówkowym działanie odczuwalne jest o wiele szybciej niż w przypadku podania zewnątrzoponowego. Związane jest to z krótszą drogą jaką ma do przebyciu substancja czynna. Morfina przemieszcza się wraz z płynem mózgowo-rdzeniowym (dzięki okresowym zmianom objętości mózgu) i jest z niego usuwana z szybkością 2,81ug/kg/min. Szybkość ta gwarantuje dostatecznie długie pozostawanie morfiny w płynie mózgowo-rdzeniowym, co prowadzi do wywoływania efektów nadrdzeniowych m.in depresji oddechowej i sedacji.
Przy podaniu dożylnym (i.v), domięśniowym (i.m) i podskórnym (s.c) biodostępność morfiny wynosi 100%, jednak zarówno przy podaniu i.m jak i s.c działanie może być odczuwane jako słabsze, w związku z naturalnymi barierami ochronnymi organizmu, które neutralizują substancję na drodze iniekcji.
Przy podaniu doodbytniczym (p.r) biodostępność najczęściej jest zbliżona do biodostępności podania doustnego, jednak może wahać się w granicach 30-70%, co jest związane z aktualnym stanem jelita grubego i jego zawartością.
Podstawowe różnice między podaniem doustnym (p.o) a dożylnym (i.v)
Podanie doustne:
- działanie utrzymuje się dłużej
- brak tzw. wjazdu
- euforia i sedacja o mniejszym natężeniu
- dłuższy czas oczekiwania na działanie
- biodostępność 30-40%, rośnie ok. dwukrotnie przy dłuższym okresie przyjmowania substancji
- dłuższy metabolizm
- mniejsze ryzyko przedawkowania
- wyższa dawka śmiertelna
- uzależnienie psychofizyczne rozwija się wolniej
Podanie dożylne:
- działanie utrzymuje się krócej
- występowanie tzw. wjazdu
- euforia i sedacja o większym natężeniu
- natychmiastowe działanie
- biodostępność 100%
- krótszy metabolizm
- większe ryzyko przedawkowania
- niższa dawka śmiertelna
- uzależnienie psychofizyczne rozwija się szybciej
Dawkowanie
Dla osób bez tolerancji:
- doustnie - 10-20mg
- dożylnie - 2-10mg
- domięśniowo/podskórnie - 5-20mg
- doodbytniczo - 10-20mg
- zewnątrzoponowo - 3-5mg
- podpajęczynówkowo - 0,1-1mg
Dawka śmiertelna dla osoby bez tolerancji na opiaty:
- p.o/p.r - ok. 200-400mg
- i.v/i.m/s.c - ok. 100-200mg
Dla każdego organizmu dane te mogą jednak przyjmować inną wartość, co jest bezpośrednio związane z masą ciała, odpornością organizmu na przyjmowaną substancję i szybkością jej metabolizmu.
Zagrożenia
- uzależnienie psychofizyczne
- depresja oddechowa
- reakcja histaminowa
- zatrzymanie akcji serca
- problemy żołądkowo-jelitowe
- zaburzenia pracy układu wydalniczego
- Morfina w większej dawce może prowadzić do depresji oddechowej, czyli zmniejszenia częstości oddechów i objętości oddechowej. Zaburzenie to stwierdza się na podstawie następujących parametrów:
- Częstość oddechów na minutę < 8
- Hiperkapnia pCO2 > 50mm Hg
- Niska saturacja (SpO2) < 90%
- W wyniku podawania morfiny może dojść do wytworzenia się reakcji histaminowej i pojawienia się świądu, zaczerwienienia oraz opuchlizny. Objawy te dotyczą najczęściej twarzy, szyi, klatki piersiowej i skóry dłoni. Bezpośrednią przyczyną wystąpienia dolegliwości jest stymulacja przez morfinę jądra nerwu trójdzielnego.
- Do głównych zaburzeń pracy serca zaliczają się: bradykardia, obniżone ciśnienie krwi, poszerzenie centralnych naczyń krwionośnych. Objawy te mogą prowadzić do zapaści krążeniowej i utraty świadomości (na skutek upośledzenia dopływu krwi do naczyń mózgowych), a dalej do śmierci.
- Po podaniu morfiny mogą się również pojawić nudności i wymioty, które związane są z interakcją substancji z polem najdalszym mózgowia i sensytyzacją aparatu przedsionkowego oraz z osłabieniem perystaltyki jelit. Innym niepożądanym objawem jest czkawka - spowodowana nieprawidłową wentylacją płuc i samoistnymi skurczami przepony oraz mięśni międzyżebrowych. Może również dojść do odbijania się na skutek nagromadzenia soku żołądkowego w związku z nadmierną aktywnością pompy protonowej komórek okładzinowych żołądka lub nieprawidłowego przepływu powietrza w górnym odcinku przewodu pokarmowego.
- Zaburzenia w pracy układu wydalniczego obejmują przede wszystkim trudności w oddawaniu moczu, co związane jest z oddziaływaniem morfiny na receptory opioidowe w odcinku krzyżowym rdzenia kręgowego i na mięsień odpowiedzialny za wypieranie moczu.
Tekst nagłówka
Funkcjonowanie na rynku lub w podziemiu
Na czarnym rynku dostępne są tabletki MST Continus (najpopularniejsze dawki to 200, 60 i 100 mg), Sevredol oraz ampułki Morphini Sulfas WZF. Sprzedawana przez osoby, które otrzymują lek z przepisu lekarza. Również osoby pracujące w medycynie i farmacji wyprowadzają czasem morfinę na czarny rynek. Niektórzy narkomani skutecznie wyłudzają recepty w Poradniach Leczenia Bólu. Posiadanie substancji bez uprawnień jest karalne przez polskie prawo, z powodu przepisów Ustawy o Przeciwdziałaniu Narkomanii.
Chemia i farmakologia substancji
Uzależnienie i sposoby jego leczenia
Osoby uzależnione fizycznie od morfiny mogą udać się do jednego z ośrodków detoksykacyjnych dostępnych w Polsce. Narkomani już odtruci lub uzależnieni jedynie psychicznie mogą skorzystać z psychoterapii w jednej z poradni leczenia uzależnień, a także jednego z ośrodków leczenia narkomanii (np. Monar). Dostępne są też grupy samopomocy typu Anonimowi Narkomani (wzorowane są one na programie 12 kroków, znanego z ugrupowania AA).
W Polsce funkcjonują również programy substytucyjne oparte o podawanie buprenorfiny lub metadonu pod nadzorem lekarskim. Jest to opcja przeznaczona głównie dla narkomanów, u których nie sprawdziły się wymienione wyżej sposoby leczenia.
Status prawny w poszczególnych krajach
Polska
Zaklasyfikowana jako substancja nielegalna, poza użytkiem medycznym w szpitalu lub we własnym zakresie pod nadzorem lekarskim. Przepisywana przez lekarzy ze specjalnymi uprawnieniami na recepty ścisłego zarachowania (Rpw.). Używana szczególnie w onkologii.
Posiadanie substancji bez uprawnień jest karalne przez polskie prawo, z powodu przepisów Ustawy o Przeciwdziałaniu Narkomanii. Większymi karami obłożony jest handel.