Morfina
Klasyfikacja podstawowa
Metka substancji
hyperreal.info
Tripraporty na NeuroGroove: http://neurogroove.info/tagi/apteka/morfina
Dyskusja na forum Talk: https://hyperreal.info/talk/morfina-heroina.html
Wzór chemiczny
![[]](/wzory/Morfina.svg)
CN1CC[C@]23[C@@H]4[C@H]1CC5=C2C(=C(C=C5)O)O[C@H]3[C@H](C=C4)ONazwa generyczna
Inne nazwy substancji
Morphinum, morph, (5α,6α)-7,8-didehydro-4,5-epoksy-17-metylmorfinan-3,6-diol
Odmiany nazwy substancji
morfiny, morfinie, morfiną, morfinę, morfino
Wikipedia
Na polskiej Wikipedii substancji poświęcona jest strona: https://pl.wikipedia.org/wiki/morfina
Informacje ogólne
Morfina. C34H19NO6 + 2HO - jest najważniejszym alkaloidem opium; krystalizuje w bezbarwne błyszczące słupy rombowe, rozpuszcza się w 1,000 części wody zimnej a w 400 wrzącej, roztwory te okazują wyraźną reakcję alkaliczną i mają mocny smak gorzki. W alkoholu morfina daleko łatwiej się rozpuszcza, w eterze zaś bardzo mało. Morfina działa na organizm czysto narkotycznie, w większych dozach użyta zabija. Ponieważ działanie jej w ogólności jest podobne do działania opium, obecnie przeto w wielu razach zamiast niego się używa, jako preparat czysty i stałego składu, a zatem w działaniach pewniejszy. Z kwasami morfina daje sole krystaliczne, łatwo w wodzie i alkoholu rozpuszczalne; z pomiędzy nich najczęściej używa się w medycynie octan morfiny, który tworzy drobne igły rozpływalne, i bardzo łatwo rozpuszczalne w wodzie, lub proszek biały smaku bardzo gorzkiego.
(Encyklopedyja powszechna, tom osiemnasty, Warszawa, 1864, Nakład, druk i własność S. Orgelbranda, Księgarza i Typografa )
Opracowania naukowe
Morfina a funkcje poznawcze [1]
Autorskie zdjęcia i filmy związane z substancją
Otrzymywanie / pozyskiwanie
Konwersja kodeiny do morfiny:
Morfinę z kodeiny otrzymuje się używając 3g chlorowodorku pirydyny na 1g kodeiny ogrzewając razem dopóki wszystko się rozpuści. Następnie do ochłodzonej mieszaniny dodaje się 20ml wody, po czym wkrapla się zasadę by uzyskać pH=14 (10ml 4N NaOH). Następnie przemywa się mieszaninę chloroformem (4x15ml). Zmieszane ekstrakty chloroformowe przemywa się 10ml 0.5 N NaOH i 10ml wody, po czym warstę wodną zakwasza się do pH=9 i ochładza by osiadł osad. Przesącza się i suszy, po czym osad traktuje się 75ml metanolu, na gorąco się filtruje i rozdziela chromatograficznie na tlenku glinu (Merck and Co., Inc.), 120x11mm kolumna, używając 700ml metanolu jako eluentu. Po odparowaniu metanolu, pozostałość rozpuszcza się w 10ml 0.2N NaOH, przefiltrowuje i filtrat zakwasza do pH=9, obserwując wytrącanie morfiny. Po wysuszeniu, zanieczyszczoną morfinę oczyszcza się przez sublimację (180-190°C) (0.1mm), a sublimat krystalizuje z alkoholu absolutnego. Otrzymuje się 210mg (22%) morfiny o temp. topn. 254-255°C.
Chlorowodorek pirydyny tworzy się umieszczając w zlewce 10ml pirydyny i 12,5 ml HCl, ogrzewa się dopóki nie przereagują, chłodzi i oddziela wykrystalizowany chlorowodorek.
Ekstrakcja morfiny z opium (opis klasyczny, pisownia oryginalna):
Morfinę otrzymać można różnemi sposobami; najstosowniejszy wszakże jest następujący: opijum wyciąga się wodą, dodaje mleka wapiennego w nadmiarze, przez co z kwasem mekonowym i innemi zasadami z początku opadająca morfina znowu się rozpuszcza; następnie do stężonego roztworu dodaje się salmijaku, wówczas morfina opada, salmijak bowiem z wapnem rozkłada się na chlorek wapnia i wolną amoniję w której morfina jest nierozpuszczalna. Otrzymana w ten sposób oczyszcza się przez przekrystalizowanie w alkoholu.
(Encyklopedyja powszechna, tom osiemnasty, Warszawa, 1864, Nakład, druk i własność S. Orgelbranda, Księgarza i Typografa )
Zastosowanie
Zastosowanie medyczne
Zastosowanie rekreacyjne
Inne zastosowania
Sposoby przyjmowania, dawkowanie i zagrożenia
Drogi podania
- doustnie (p.o)
- domięśniowo (i.m)
- dożylnie (i.v)
- doodbytniczo (p.r)
- podskórnie (s.c)
- wziewnie
- zewnątrzoponowo
- podpajęczynówkowo
Podanie zewnątrzoponowe i podpajęczynówkowe ma zastosowanie przede wszystkim w leczeniu szpitalnym. Po podaniu podpajęczynówkowym działanie odczuwalne jest o wiele szybciej niż w przypadku podania zewnątrzoponowego. Związane jest to z krótszą drogą jaką ma do przebyciu substancja czynna. Morfina przemieszcza się wraz z płynem mózgowo-rdzeniowym (dzięki okresowym zmianom objętości mózgu) i jest z niego usuwana z szybkością 2,81ug/kg/min. Szybkość ta gwarantuje dostatecznie długie pozostawanie morfiny w płynie mózgowo-rdzeniowym, co prowadzi do wywoływania efektów nadrdzeniowych m.in depresji oddechowej i sedacji.
Przy podaniu dożylnym (i.v), domięśniowym (i.m) i podskórnym (s.c) biodostępność morfiny wynosi 100%, jednak zarówno przy podaniu i.m jak i s.c działanie może być odczuwane jako słabsze, w związku z naturalnymi barierami ochronnymi organizmu, które neutralizują substancję na drodze iniekcji.
Przy podaniu doodbytniczym (p.r) biodostępność najczęściej jest zbliżona do biodostępności podania doustnego, jednak może wahać się w granicach 30-70%, co jest związane z aktualnym stanem jelita grubego i jego zawartością.
Podstawowe różnice między podaniem doustnym (p.o) a dożylnym (i.v)
Podanie doustne:
- działanie utrzymuje się dłużej
- brak tzw. wjazdu
- euforia i sedacja o mniejszym natężeniu
- dłuższy czas oczekiwania na działanie
- biodostępność 30-40%, rośnie ok. dwukrotnie przy dłuższym okresie przyjmowania substancji
- dłuższy metabolizm
- mniejsze ryzyko przedawkowania
- wyższa dawka śmiertelna
- uzależnienie psychofizyczne rozwija się wolniej
Podanie dożylne:
- działanie utrzymuje się krócej
- występowanie tzw. wjazdu
- euforia i sedacja o większym natężeniu
- natychmiastowe działanie
- biodostępność 100%
- krótszy metabolizm
- większe ryzyko przedawkowania
- niższa dawka śmiertelna
- uzależnienie psychofizyczne rozwija się szybciej
Dawkowanie
Dla osób bez tolerancji:
- doustnie - 10-20mg
- dożylnie - 2-10mg
- domięśniowo/podskórnie - 5-20mg
- doodbytniczo - 10-20mg
- zewnątrzoponowo - 3-5mg
- podpajęczynówkowo - 0,1-1mg
Dawka śmiertelna dla osoby bez tolerancji na opiaty:
- p.o/p.r - ok. 200-400mg
- i.v/i.m/s.c - ok. 100-200mg
Dla każdego organizmu dane te mogą jednak przyjmować inną wartość, co jest bezpośrednio związane z masą ciała, odpornością organizmu na przyjmowaną substancję i szybkością jej metabolizmu.
Zagrożenia
- uzależnienie psychofizyczne
- depresja oddechowa
- reakcja histaminowa
- zatrzymanie akcji serca
- problemy żołądkowo-jelitowe
- zaburzenia pracy układu wydalniczego
- Morfina w większej dawce może prowadzić do depresji oddechowej, czyli zmniejszenia częstości oddechów i objętości oddechowej. Zaburzenie to stwierdza się na podstawie następujących parametrów:
- Częstość oddechów na minutę < 8
- Hiperkapnia pCO2 > 50mm Hg
- Niska saturacja (SpO2) < 90%
- W wyniku podawania morfiny może dojść do wytworzenia się reakcji histaminowej i pojawienia się świądu, zaczerwienienia oraz opuchlizny. Objawy te dotyczą najczęściej twarzy, szyi, klatki piersiowej i skóry dłoni. Bezpośrednią przyczyną wystąpienia dolegliwości jest stymulacja przez morfinę jądra nerwu trójdzielnego.
- Do głównych zaburzeń pracy serca zaliczają się: bradykardia, obniżone ciśnienie krwi, poszerzenie centralnych naczyń krwionośnych. Objawy te mogą prowadzić do zapaści krążeniowej i utraty świadomości (na skutek upośledzenia dopływu krwi do naczyń mózgowych), a dalej do śmierci.
- Po podaniu morfiny mogą się również pojawić nudności i wymioty, które związane są z interakcją substancji z polem najdalszym mózgowia i sensytyzacją aparatu przedsionkowego oraz z osłabieniem perystaltyki jelit. Innym niepożądanym objawem jest czkawka - spowodowana nieprawidłową wentylacją płuc i samoistnymi skurczami przepony oraz mięśni międzyżebrowych. Może również dojść do odbijania się na skutek nagromadzenia soku żołądkowego w związku z nadmierną aktywnością pompy protonowej komórek okładzinowych żołądka lub nieprawidłowego przepływu powietrza w górnym odcinku przewodu pokarmowego.
- Zaburzenia w pracy układu wydalniczego obejmują przede wszystkim trudności w oddawaniu moczu, co związane jest z oddziaływaniem morfiny na receptory opioidowe w odcinku krzyżowym rdzenia kręgowego i na mięsień odpowiedzialny za wypieranie moczu.