Kofeina: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
→Otrzymywanie / pozyskiwanie: Dodanie preparatyki: "Wyodrębnianie z liści herbaty" |
|||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
<p>'''Redakcja preparatyki: [https://hyperreal.info/talk/hyperrealowicz/Czeslaw'/ Czeslaw]''', 2 stycznia 2017</p> | <p>'''Redakcja preparatyki: [https://hyperreal.info/talk/hyperrealowicz/Czeslaw'/ Czeslaw]''', 2 stycznia 2017</p> | ||
<br | <br /> | ||
<strong>Odczynniki</strong> | <strong>Odczynniki</strong> | ||
< | <ul> | ||
Liście herbaty | <li style="color: #00BF00">Liście herbaty</li> | ||
Alkohol etylowy | <li style="color: #00BF00">Alkohol etylowy</li> | ||
Tlenek | <li style="color: #00BF00">Tlenek magnezu</li> | ||
Kwas siarkowy 10% | <li style="color: #00BF00">Kwas siarkowy 10%</li> | ||
Chloroform | <li style="color: #00BF00">Chloroform</li> | ||
<li style="color: #00BF00">Wodorotlenek sodu roztwór 10%</li> | |||
roztwór 10% | <li style="color: #00BF00">Węgiel aktywny</li> | ||
Węgiel aktywny <br> | </ul> | ||
<br> | <br /> | ||
<strong> | <br /> | ||
Kolba kulista 500ml< | <strong>Sprzęt</strong> | ||
Aparat Soxhleta< | <ul> | ||
Łaźnia elektryczna< | <li style="color: crimson">Kolba kulista 500ml</li> | ||
Chłodnica zwrotna< | <li style="color: crimson">Aparat Soxhleta</li> | ||
Parownica porcelanowa< | <li style="color: crimson">Łaźnia elektryczna</li> | ||
3 kolby stożkowe 100, | <li style="color: crimson">Chłodnica zwrotna</li> | ||
Zestaw do zagęszczania pod zmniejszonym ciśnieniem< | <li style="color: crimson">Parownica porcelanowa</li> | ||
Lejek sitowy< | <li style="color: crimson">3 kolby stożkowe 100 ml, 1 l, 2 l</li> | ||
Kolba ssawkowa< | <li style="color: crimson">Zestaw do zagęszczania pod zmniejszonym ciśnieniem</li> | ||
Rozdzielacz< | <li style="color: crimson">Lejek sitowy</li> | ||
Zestaw do oddestylowania rozpuszczalników<br> | <li style="color: crimson">Kolba ssawkowa</li> | ||
<br> | <li style="color: crimson">Rozdzielacz</li> | ||
<strong>Preparatyka</strong><br> | <li style="color: crimson">Zestaw do oddestylowania rozpuszczalników</li> | ||
W gilzie ekstraktora Soxhleta umieszcza się 100g dokładnie sproszkowanych liści herbaty, ekstraktor łączy się z kolbą kulistą (poj.500ml) zawierającą 300ml etanolu i chłodnicą zwrotną. Herbatę zwilża się dokładnie małymi porcjami etanolu (ok.100ml), po czym ogrzewa zawartość kolby na łaźni elektrycznej w temperaturze wrzenia. Ekstrakcję prowadzi się tak długo, aż spływający wyciąg będzie bezbarwny (ok. 15godz.)<strong><sup>[1]</sup></strong> | </ul> | ||
. Następnie przygotowuje się gęstą zawiesinę 50g tlenku magnezowego w 300ml wody, dodaje do niej porcjami, dokładnie mieszając, otrzymany wyciąg alkoholowy, po czym odparowuje do sucha na łaźni wodnej. Szarozieloną sypką pozostałość ekstrahuje się 3-krotnie wrzącą wodą (500, 2*250ml). Do połączonych wyciągów wodnych dodaje się 50ml 10% kwasu siarkowego i zagęszcza do ok. 1/3 objętości<strong><sup>[2]</sup></strong> | <br /> | ||
.Pozostałość, po ochłodzeniu do temperatury pokojowej, przenosi się do rozdzielacza i ekstrahuje 5-krotnie 30ml porcjami chloroformu. Połączone wyciągi chloroformowe przemywa się 5-10ml 10% roztworu wodorotlenku sodowego, a następnie taką samą objętością wody i po dokładnym oddzieleniu odparowuje całkowicie rozpuszczalnik. Pozostałość (ok.2,7g), stanowiącą surową jasnożółtą kofeinę, oczyszcza się przez krystalizację z niewielkiej ilości wody (ok.8ml) lub rozc. alkoholu (4ml/1g)<strong> | <br /> | ||
<sup>[3]</sup>. </strong> | <strong>Preparatyka</strong><br /> | ||
Otrzymuje się 2g czystej kofeiny o temp.topn. 236-237*.< | <p style="text-align: justify">W gilzie ekstraktora Soxhleta umieszcza się 100g dokładnie sproszkowanych liści herbaty, ekstraktor łączy się z kolbą kulistą (poj.500ml) zawierającą 300ml etanolu i chłodnicą zwrotną. Herbatę zwilża się dokładnie małymi porcjami etanolu (ok.100ml), po czym ogrzewa zawartość kolby na łaźni elektrycznej w temperaturze wrzenia. Ekstrakcję prowadzi się tak długo, aż spływający wyciąg będzie bezbarwny (ok. 15godz.)<strong><sup>[1]</sup></strong>. Następnie przygotowuje się gęstą zawiesinę 50g tlenku magnezowego w 300ml wody, dodaje do niej porcjami, dokładnie mieszając, otrzymany wyciąg alkoholowy, po czym odparowuje do sucha na łaźni wodnej. Szarozieloną sypką pozostałość ekstrahuje się 3-krotnie wrzącą wodą (500, 2*250ml). Do połączonych wyciągów wodnych dodaje się 50ml 10% kwasu siarkowego i zagęszcza do ok. 1/3 objętości<strong><sup>[2]</sup></strong> | ||
<br> | .Pozostałość, po ochłodzeniu do temperatury pokojowej, przenosi się do rozdzielacza i ekstrahuje 5-krotnie 30ml porcjami chloroformu. Połączone wyciągi chloroformowe przemywa się 5-10ml 10% roztworu wodorotlenku sodowego, a następnie taką samą objętością wody i po dokładnym oddzieleniu odparowuje całkowicie rozpuszczalnik. Pozostałość (ok.2,7g), stanowiącą surową jasnożółtą kofeinę, oczyszcza się przez krystalizację z niewielkiej ilości wody (ok.8ml) lub rozc. alkoholu (4ml/1g)<strong><sup>[3]</sup>. </strong> | ||
Otrzymuje się 2g czystej kofeiny o temp.topn. 236-237*.</p> | |||
<br /> | |||
<strong>Uwagi</strong> | <strong>Uwagi</strong> | ||
<br> | <br /> | ||
<p style="text-align: justify"> | |||
<strong><sup>[1]</sup></strong> | <strong><sup>[1]</sup></strong> | ||
Podany czas wystarcza praktycznie do ilościowego wyekstrahowania kofeiny.<br> | Podany czas wystarcza praktycznie do ilościowego wyekstrahowania kofeiny.<br /> | ||
<strong><sup>[2]</sup></strong> | <strong><sup>[2]</sup></strong> | ||
Ewentualnie wytrącony osad odsącza się z gorącego roztworu na lejku sitowym i po odparowaniu ekstraktu łączy z pozostałością.<br> | Ewentualnie wytrącony osad odsącza się z gorącego roztworu na lejku sitowym i po odparowaniu ekstraktu łączy z pozostałością.<br /> | ||
<strong><sup>[3]</sup></strong> | <strong><sup>[3]</sup></strong> | ||
Z powodu dobrej rozpuszczalności krystalizacja kofeiny z wody i rozc. alkoholu (1:1) jest dość trudna. Jeżeli wydajność po krystalizacji jest zbyt niska, przesącz należy zagęścić na łaźni wodnej do bardzo małej objętości.< | Z powodu dobrej rozpuszczalności krystalizacja kofeiny z wody i rozc. alkoholu (1:1) jest dość trudna. Jeżeli wydajność po krystalizacji jest zbyt niska, przesącz należy zagęścić na łaźni wodnej do bardzo małej objętości.</p> | ||
<br> | <br /> | ||
<strong>Źródła</strong> | <strong>Źródła</strong> | ||
<ol> | <ol> | ||
<li>Gatterman L. Wieland H., <b>Preparatyka chemiczna organiczna</b> (tłum. pol); KTW, Kraków 1949; s. 404</li> | <li>Gatterman L. Wieland H., <b>Preparatyka chemiczna organiczna</b> (tłum. pol); KTW, Kraków 1949; s. 404</li> | ||
<li>Zofia Jerzmanowska, <b>Preparatyka organicznych środków chemicznych</b>PZWL, 1972</li> | <li>Zofia Jerzmanowska, <b>Preparatyka organicznych środków chemicznych</b>; PZWL, 1972</li> | ||
</ol> | </ol> | ||
Wersja z 17:51, 2 sty 2017
Klasyfikacja podstawowa
Metka substancji
hyperreal.info
Tripraporty na NeuroGroove: http://neurogroove.info/tagi/chemia/kofeina
Dyskusja na forum Talk: https://hyperreal.info/talk/kofeina-tek-ogolny-t406.html
Wzór chemiczny
![[]](/wzory/Kofeina.svg)
CN1C=NC2=C1C(=O)N(C(=O)N2C)CInne nazwy substancji
teina, mateina, guaranina, 1,3,7-trimetylo-1H-puryno-2,6(3H,7H)-dion, 1,3,7-trimetyloksantyna, 1-metyloteobromina , Coffeinum
Odmiany nazwy substancji
kofeiny, kofeinę, kofeiną, kofeinie, mateinę, mateinie, mateiną, mateiny, teiny, teinę, teiną, teinie, guaraninę, guaraninie, guaraniną, guaraniny
Wikipedia
Na polskiej Wikipedii substancji poświęcona jest strona: https://pl.wikipedia.org/wiki/kofeina
Informacje ogólne
Opracowania naukowe
Autorskie zdjęcia i filmy związane z substancją
Otrzymywanie / pozyskiwanie
Wyodrębnianie z liści herbaty
Umieszczenie oryginalnej preparatyki: Heroine2, 7 maja 2009
Redakcja preparatyki: Czeslaw, 2 stycznia 2017
Odczynniki
- Liście herbaty
- Alkohol etylowy
- Tlenek magnezu
- Kwas siarkowy 10%
- Chloroform
- Wodorotlenek sodu roztwór 10%
- Węgiel aktywny
Sprzęt
- Kolba kulista 500ml
- Aparat Soxhleta
- Łaźnia elektryczna
- Chłodnica zwrotna
- Parownica porcelanowa
- 3 kolby stożkowe 100 ml, 1 l, 2 l
- Zestaw do zagęszczania pod zmniejszonym ciśnieniem
- Lejek sitowy
- Kolba ssawkowa
- Rozdzielacz
- Zestaw do oddestylowania rozpuszczalników
Preparatyka
W gilzie ekstraktora Soxhleta umieszcza się 100g dokładnie sproszkowanych liści herbaty, ekstraktor łączy się z kolbą kulistą (poj.500ml) zawierającą 300ml etanolu i chłodnicą zwrotną. Herbatę zwilża się dokładnie małymi porcjami etanolu (ok.100ml), po czym ogrzewa zawartość kolby na łaźni elektrycznej w temperaturze wrzenia. Ekstrakcję prowadzi się tak długo, aż spływający wyciąg będzie bezbarwny (ok. 15godz.)[1]. Następnie przygotowuje się gęstą zawiesinę 50g tlenku magnezowego w 300ml wody, dodaje do niej porcjami, dokładnie mieszając, otrzymany wyciąg alkoholowy, po czym odparowuje do sucha na łaźni wodnej. Szarozieloną sypką pozostałość ekstrahuje się 3-krotnie wrzącą wodą (500, 2*250ml). Do połączonych wyciągów wodnych dodaje się 50ml 10% kwasu siarkowego i zagęszcza do ok. 1/3 objętości[2] .Pozostałość, po ochłodzeniu do temperatury pokojowej, przenosi się do rozdzielacza i ekstrahuje 5-krotnie 30ml porcjami chloroformu. Połączone wyciągi chloroformowe przemywa się 5-10ml 10% roztworu wodorotlenku sodowego, a następnie taką samą objętością wody i po dokładnym oddzieleniu odparowuje całkowicie rozpuszczalnik. Pozostałość (ok.2,7g), stanowiącą surową jasnożółtą kofeinę, oczyszcza się przez krystalizację z niewielkiej ilości wody (ok.8ml) lub rozc. alkoholu (4ml/1g)[3]. Otrzymuje się 2g czystej kofeiny o temp.topn. 236-237*.
Uwagi
[1]
Podany czas wystarcza praktycznie do ilościowego wyekstrahowania kofeiny.
[2]
Ewentualnie wytrącony osad odsącza się z gorącego roztworu na lejku sitowym i po odparowaniu ekstraktu łączy z pozostałością.
[3]
Z powodu dobrej rozpuszczalności krystalizacja kofeiny z wody i rozc. alkoholu (1:1) jest dość trudna. Jeżeli wydajność po krystalizacji jest zbyt niska, przesącz należy zagęścić na łaźni wodnej do bardzo małej objętości.
Źródła
- Gatterman L. Wieland H., Preparatyka chemiczna organiczna (tłum. pol); KTW, Kraków 1949; s. 404
- Zofia Jerzmanowska, Preparatyka organicznych środków chemicznych; PZWL, 1972
Zastosowanie
Zastosowanie medyczne
Zmniejsza odczucie zmęczenia fizycznego i przywraca ostrość umysłu w warunkach słabości lub sennego nastroju. Kofeinę i inne pochodne metyloksantyny stosuje się do leczenia bezdechu u noworodków oraz regulacji rytmu serca. Kofeina wpływa głównie na wyższy szczebel układu nerwowego, działając pobudzająco, zwiększając koncentrację i uwagę, ułatwiając formułowanie myśli i ogólną koordynację ciała. Dopiero w większych dawkach wywiera efekt również na poziomie rdzenia kręgowego.
Zastosowanie rekreacyjne
Spożywana w umiarkowanych ilościach usuwa zmęczenie, polepsza nastrój i koncentrację, zwiększa wydolność fizyczną organizmu, wyostrza uwagę zwiększając funkcje kognitywne, np. pamięć roboczą.
Inne zastosowania
Sposoby przyjmowania, dawkowanie i zagrożenia
Przy przedawkowaniu powyżej 0,5 g powoduje silne pobudzenie psychoruchowe, przyspieszenie i niemiarowość serca, bardzo silne zwiększenie diurezy, nudności, wymioty i osłabienie. W skrajnych przypadkach (w silnym zatruciu) występują drgawki i porażenie ośrodka oddechowego.
Funkcjonowanie na rynku lub w podziemiu
Dostępna w aptece pod postacią kofeiny bezwodnej oraz w ziarnach kawy.
Chemia i farmakologia substancji
Światowe spożycie kofeiny szacuje się na poziom około 120 000 ton rocznie, dzięki czemu jest ona najbardziej popularnie stosowaną substancją o działaniu psychoaktywnym. Taka liczba odpowiada średnio jednej filiżance kawy spożywanej przez każdego człowieka na planecie raz dziennie. Kofeina stymuluje działanie ośrodkowego układu nerwowego oraz zwiększa metabolizm i jako taka jest używana zarówno w celach konsumpcyjnych oraz leczniczych.
Uzależnienie i sposoby jego leczenia
Kofeina powoduje uzależnienie fizyczne, choć słabsze niż np. nikotyna. Zespół abstynencyjny przejawia się zmęczeniem, pogorszeniem nastroju i koncentracji uwagi, często także bólem głowy. Nierzadko występuje również uzależnienie psychiczne. Ryzyko nadużywania kofeiny jest jednak znikome. Przyjmowanie większych dawek nie powoduje przyjemniejszych doznań, a wręcz przeciwnie, zwiększa subiektywne odczucia negatywne, m.in. lęk, niepokój, zdenerwowanie i ogólne pogorszenie nastroju. W badaniach klinicznych zademonstrowano wręcz unikanie dużych dawek przez ochotników. Tak więc kofeina, mimo że jest środkiem psychoaktywnym i do pewnego stopnia uzależniającym, nie zagraża funkcjonowaniu społeczeństwa, ponieważ ograniczenie spożywania następuje tutaj niejako samoistnie.