GBL

Klasyfikacja podstawowa

Metka substancji

hyperreal.info

Tripraporty na NeuroGroove: http://neurogroove.info/tagi/chemia/gbl-gamma-butyrolakton

Dyskusja na forum Talk: https://hyperreal.info/talk/gbl-ghb.html

Wzór chemiczny

O=C1CCCO1

Inne nazwy substancji

gammabutyrolakton, dihydro 2(3H)-furanon, giebel, gwałciocha, gebels

Odmiany nazwy substancji

gieblowi, giebla, gieblem, gieblu, gebelsowi, gebelsem, gebelsa, gebelsie, gammabutyrolaktonem, gammabutyrolaktonu, gammabutyrolaktonie, gwałciochy, gwałciochą, gwałciochę, gwałciosze

Uwaga! Zawartości metki nie edytujemy w Kuchni [H]yperreala. Jest ona generowana automatycznie z repozytorium https://github.com/hyperreal/Substancje - zapraszamy do współpracy przy tworzeniu tej listy na GitHubie.

Wikipedia

Na polskiej Wikipedii substancji poświęcona jest strona: https://pl.wikipedia.org/wiki/GBL

Informacje ogólne

GBL, czyli gammabutyrolakton, to substancja używana przez normalnych ludzi do czyszczenia felg. Ćpuny używają go do ćpania. Jest to przeźroczysty płyn o smaku i zapachu rozpuszczalnika. Rozpuszcza farby i niektóre plastiki. Informacje o budowie cząsteczki itp. znajdują się na wikipedii.

Otrzymywanie / pozyskiwanie

---

Otrzymywanie GBL z THF:

Dwa sposoby otrzymywania gamma-butyrolaktoru z tetrahydrofuranu. Jedna za pomocą NaBrO3, a druga za pomocą KMnO4.

Otrzymywanie γ-butyrolaktonu (GBL) z tetrahydrofuranu przy użyciu Br2 jako utleniacza

Do ciągle mieszanej (mieszadło) mieszaniny 7,2g (0,1 mola) tetrahydrofuranu (THF) w 100ml wody dodano 15,1g bromianu sodu (NaBrO3) i 13,6g (0,1 mola) wodorosiarczanu potasu (KHSO4). Temperaturę mieszaniny utrzymywano przy 25-30°C. Mieszanie kontynuowano przez 16 godzin w temp. pokojowej dopóki cały THF przereagował. Następnie dodano 140-150ml 10% roztworu siarczan(IV) sodu (Na2SO3; by usunąć nadmiar utworzonego wolnego bromu) i 13,6g wodorosiarczanu potasu. Mieszaninę ochłodzono i przemywano 5x30ml dichlorometanem (CH2Cl2). Organiczną warstwę wysuszono nad bezwodny siarczanem(VI) magnezu (MgSO4), przesączono pod ciśnieniem i przedestylowano otrzymując γ-butyrolakton (GBL, temp. wrz. 204-205°C @ 760mm) z wydajnością 73%.

Mechanizm:

Obok GBL powstaje także kwas butano-1,4-diowy (HOOC-CH2-CH2-COOH) w wydajności 11%

NaBrO3 pełni rolę łagodnego utleniacza tworząc małe ilości wolnego bromu.

2,5 Br2 --> 5 Br-

5 Br- + BrO3- + H+ --> 3 Br2 + 3 H2O

Źródło: Tetrahedron 56, 1905-1910 (2000)

Otrzymywanie γ-butyrolaktonu z tetrahydrofuranu przy użyciu nadmanganianu potasu jako utleniacza

Do stężonego wodnego roztworu KMnO4 dodawano Al2O3 w stosunku 20:80 otrzymując pastę którą następnie ucierano w stosunku 1:1 z pięciowodnym hydratem siarczanu(VI) miedzi (CuSO4·5H2O) by uzyskać jednorodną mieszaninę. THF (2mmol) dodawano porcjami do utleniacza (~4g) w 25ml okrągłodennej kolbie wyposażonej w magnetyczne mieszadło. Mieszano przez 6 godzin w temp. pokojowej, a następnie przemyto minimalną ilością rozpuszczalnika (np. CH2Cl2) i przedestylowano otrzymując GBL o wysokiej czystości i wydajności 70%.

Źródło: Tetrahedron 42, 5833-5836 (2001)

---

Uzależnienie i sposoby jego leczenia

Pamiętaj! Hyperreal posiada spis placówek pomocy uzależnionym: https://hyperreal.info/help

Status prawny w poszczególnych krajach

Polska

Jest legalny. Nielegalna jest jego pochodna, GHB, występująca w postaci proszku. Warto zauważyć paradoks w którym GBL jest metabolizowany w ludzkim organizmie do nielegalnego GHB.

Pamiętaj! Na forum hyperreala mamy dział poruszający prawne kwestie użytkowania narkotyków: https://hyperreal.info/talk/prawo.html