Fentanyl

Klasyfikacja podstawowa

Metka substancji

hyperreal.info

Tripraporty na NeuroGroove: http://neurogroove.info/tagi/apteka/fentanyl

Dyskusja na forum Talk: https://hyperreal.info/talk/fentanyl-watek-ogolny-t210.html

Wzór chemiczny

CCC(=O)N(C1CCN(CC1)CCC2=CC=CC=C2)C3=CC=CC=C3

Nazwa generyczna

Durogesic, Effentora, Fenta MX, Fentanyl Actavis, Fentanyl WZF, Instanyl, Matrifen, PecFent

Inne nazwy substancji

Fentanylum, fent, N-fenylo-N-[1-(2-fenyloetylo)piperydyn-4-ylo]propanoamid

Odmiany nazwy substancji

fentanylu, fentanylem, fentanylowi, fenta, fentowi, fentem, fencie

Wikipedia

Na polskiej Wikipedii substancji poświęcona jest strona: https://pl.wikipedia.org/wiki/fentanyl

Informacje ogólne

Fentanyl jest syntetycznym opioidem stworzonym w grudniu 1960 roku w Belgii na potrzeby anestezjologii. Jest czystym agonistą receptora μ o działaniu przeciwbólowym 100 razy większym niż morfina. Działa bardzo szybko (10 s po podaniu dożylnym) i odznacza się krótkim czasem działania(60 min). Dzięki temu jako anestetyk wziewny i dożylny jest dobrze sterowalny i zapewnia zrównoważony typ anestezji. Jest silnym analgetykiem III stopnia drabiny WHO. Od lat 80. XX w. jest powszechnie stosowany w anestezjologii. Fentanyl podawany w ramach systemu transdermalnego(przezskórnego) jest stosowany w zwalczniu bólów przewlekłych. Podanie podśluzówkowe służy zwalczaniu bólów przebijających. W postaci roztworu do wstrzykiwań używany jest do znieczulania w zabiegach chirurgicznych i znoszenia silnego bólu na przykład w wyniku urazów. Fentanyl i jego analogi mają jednak niski wskaźnik terapeutyczny(stosunek dawki terapeutycznej do toksycznej), bardzo łatwo je przedawkować, charakteryzują się szybkim tempem tachyfilaksji czyli utratą przez organizm wrażliwości na lek i nie nadają się do częstego podawania w zwiększonych dawkach.

Opracowania naukowe

Fentanyl i jego pochodne jako grupa nowych substancji psychoaktywnych [1]

Zastosowanie

Zastosowanie medyczne

Stosowany w anestezjologii oraz leczeniu silnego bólu (przy wysokiej tolerancji na inne opioidy, zwłaszcza w drugim przypadku), przeważnie w postaci plastrów. Jego pochodne, jak np. karfentanyl mogą być używane jako broń biologiczna, było tak np. w przypadku odbicia przez FSB ataku na teatr w Moskwie w 2003 roku.

Zastosowanie rekreacyjne

Podobnie jak inne opioidy, fentanyl jest stosowany pozamedycznie w celu wywołania silnej euforii oraz fizycznego i psychicznego błogostanu. Bywa stosowany w celu odurzenia jako substytut heroiny. Silniejszy od heroiny, traktowany jako najcięższy z grupy opioidów.

Sposoby przyjmowania, dawkowanie i zagrożenia

Fentanyl podawany może być doustnie, dożylnie, podjęzykowo, donosowo, a także podskórnie przez system transdermalny. Jego pochodne, takie jak furanyl-fentanyl bywają również palone.

Niemedyczne stosowanie fentanylu przez osoby bez tolerancji na opioidy może być bardzo niebezpieczne i doprowadziło do licznych zgonów. Fentanyl jest potencjalnie śmiertelny przy dużych dawkach, a nawet osoby z tolerancją opiatów są obarczone dużym ryzykiem przedawkowania. Gdy fentanyl znajdzie się w organizmie użytkownika, niezwykle trudno jest zatrzymać jego działanie ze względu na charakter wchłaniania. Ze względu na bardzo wysoką wytrzymałość czystego proszku fentanylowego bardzo trudno jest odpowiednio rozcieńczyć, a często uzyskana mieszanina może być zbyt silna, a zatem bardzo niebezpieczna. Jest również potencjalnie śmiertelny po zmieszaniu z depresantami takimi jak alkohol lub benzodiazepiny.

Głównymi działaniami niepożądanymi fentanylu są zaparcia, nudności, wymioty, spadek ciśnienia krwi i częstości oddechów i bradykardia. Fentanyl bardzo silnie uzależnia fizycznie i psychicznie.

Ważne jest, aby uważać, że należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania fentanylu ze względu na jego bardzo dużą moc i zdolność wchłaniania przez skórę. Oznacza to, że po prostu nieumyślne rozlanie bardzo małej ilości fentanylu na skórę może spowodować śmiertelne przedawkowanie.

Przedawkowanie fentanylu może prowadzić do depresji oddechowej, mogącej skończyć się uduszeniem.

Funkcjonowanie na rynku lub w podziemiu

Bywa dodawany do innych narkotyków, zwłaszcza opiatów i opioidów, jak heroina. Jego (oraz pochodnych) obecność w towarze pozwalają łatwo wykryć w domowych warunkach testy w postaci pasków. Jego pochodne były sprzedawane w sklepach RC, również jako maczanki jak np. Czarodziej (substancja naniesiona na podkład ziołowy), zanim zostały zdelegalizowane w sierpniu 2018 roku. W porównaniu z innymi opioidami trudniej dostępny na rynku, ze względu na syntetyczne pochodzenie, ściśle ograniczoną i kontrolowaną produkcję na potrzeby lecznicze oraz fakt, że handlu nim nie dopuszcza nawet część darknetowych sklepów.

Uzależnienie i sposoby jego leczenia

Pamiętaj! Hyperreal posiada spis placówek pomocy uzależnionym: https://hyperreal.info/help

Fentanyl powoduje bardzo silne uzależnienie fizyczne i psychiczne, a tolerancja na jego pozytywne efekty rośnie niezwykle szybko. Jego nagłe odstawienie powoduje niezwykle silny i bolesny zespól abstynencyjny, który może zagrażać życiu. Objawami odstawienia są silne bóle głowy i mięśni, wymioty, biegunka, wstręt do jedzenia, dreszcze i poty, poszerzenie źrenic ze łzawieniem oczu, drżenia mięśniowe, przyspieszenie akcji serca, podwyższenie ciśnienia krwi i bezsenność z uporczywym ziewaniem. Nagłe odstawienie fentanylu u osoby uzależnionej fizycznie może skończyć się śmiercią i powinno być nadzorowane przez specjalistów.

Status prawny w poszczególnych krajach

Polska

Pamiętaj! Na forum hyperreala mamy dział poruszający prawne kwestie użytkowania narkotyków: https://hyperreal.info/talk/prawo.html

Fentanyl w Polsce znajduje się w grupie I-N na wykazie środków odurzających. Jego posiadanie bez wskazań lekarskich jest nielegalne. Dostępny jest wyłącznie na specjalną receptę narkotyczną (Rpw).