Kategoria:Arylcykloheksaminy

Jest to grupa substancji psychoaktywnych, przynależąca w znacznej części do grupy dysocjantów. Molekuły stanowiące arylocykloheksaminy składają się zawsze z niearomatycznego (nasyconego) pierścienia z sześciu atomów węgla, do którego podstawione zostały w pozycji 1. grupy funkcyjne: arylowa (dowolny pierścień aromatyczny), oraz aminowa (atom azotu, prawdopodobnie stanowiący element dalej rozbudowanej struktury).

Arylcykloheksaminy pierwotnie tworzone były w poszukiwaniu anestetyków, w latach 60.. Pierwszymi zsyntezowanymi przedstawicielami tej grupy były fencyklidyna (PCP) i ketamina. W latach 70. odkryto ich potencjał rekreacyjny, objawiający się w ich halucynogennych i euforycznych efektach. Od tamtego czasu rodzina arylcykloheksamin była rozwijana i obejmuje m.in. stymulanty, substancje znieczulające, mające właściwości neuroprotekcyjne, oraz tak zwane designer drugs.

Arylcykloheksaminy wykazują działanie głównie poprzez antagonizm receptora NMDA, inhibicję wychwytu zwrotnego dopaminy i agonizm receptora μ-opioidowego. Odnotowane zostały przypadki agonistów receptora σ (sigma), antagonistów receptorów nACm, oraz agonistów receptorów D2. Antagonizm NMDA składa się na anestetyczne, antykonwulsyjne, neuroprotekcyjne i dysocjacyjne efekty, blokada transportera dopaminowego efektuje stymulacją, euforią i, w większych dawkach, psychozami. Na znieczulenie i euforię dodatkowo składa się aktywacja opioidowego receptora μ. Nie wszystkie te profile występują jednocześnie – definiowane są przez strukturę związku.