Kategoria:Benzodiazepiny

Benzodiazepiny to grupa leków o działaniu przeciwlękowym, uspokajającym, nasennym, przeciwdrgawkowym, miorelaksacyjnym i amnestycznym, które są bardzo przydatne w wielu zastosowaniach, jak np. w leczeniu uzależnienia od alkoholu, doraźnym leczeniu drgawek, zaburzeń lękowych, ataków paniki, pobudzenia czy bezsenności. Większość benzodiazepin podaje się doustnie, ale można je również podawać dożylnie, domięśniowo i doodbytniczo. Naśladują prawdopodobnie działanie naturalnie występujących związków w ośrodkowym układzie nerwowym, tzw. endozepin, które ułatwiając przekaźnictwo GABA-ergiczne zmniejszają pobudliwość neuronów i hamują przewodzenie impulsów. Benzodiazepiny są ogólnie postrzegane jako bezpieczne i skuteczne w przypadku krótkotrwałego stosowania, czasami jednak mogą spowodować zaburzenia funkcji poznawczych i działania paradoksalne, takie jak np. agresja, panika, niepokój czy też pobudzenie. Dotyczy to głównie osób łączących je z alkoholem, osób starszych oraz osób z organicznym uszkodzeniem układu nerwowego. Benzodiazepiny mogą również zwiększać ryzyko popełnienia samobójstwa. Długotrwałe ich stosowanie jest kontrowersyjne, głównie przez obawy o szybko rosnącą tolerancję, ciężkie uzależnienie fizyczne i psychiczne, bardzo poważne objawy odstawienne, zwiększone ryzyko demencji, upośledzenie funkcji poznawczych, pogorszenie pamięci krótkotrwałej oraz długotrwałej i zaburzenia psychoruchowe. Skutki długotrwałego, lub niewłaściwego stosowania benzodiazepin obejmują również tendencję do powodowania lub dalszego pogłębiania się deficytów poznawczych, depresji i lęków. Zaprzestanie brania benzodiazepin często prowadzi do poprawy zdrowia zarówno fizycznego jak i psychicznego. Kontrowersyjne jest również stosowanie ich w ciąży. Benzodiazepiny nie są teratogenami, jednak pozostaje niepewność co do tego, czy nie zwiększają one szansy na rozszczepienie podniebienia u niemowląt. Wiadomo, że powodują one objawy odstawienne u noworodków narażonych na kontakt z nimi w okresie prenatalnym. W przypadku przedawkowania benzodiazepin może wystąpić niebezpieczna utrata świadomości, są one jednak mniej toksyczne niż ich poprzednicy - barbiturany, a śmierć w wyniku przedawkowania ma miejsce rzadko, jednak tylko gdy jedynym środkiem psychoaktywnym jest dana benzodiazepina. W połączeniu z innymi depresantami, takimi jak etanol czy opioidy, znacząco zwiększa się ich toksyczność i ryzyko śmiertelnego przedawkowania. Głównym problemem w przypadku długotrwałego stosowania benzodiazepin, oprócz poważnych efektów ubocznych, jest szybki rozwój tolerancji i uzależnienia. Tolerancja objawia się zmniejszonym działaniem farmakologicznym i rozwija się stosunkowo szybko, powodując osłabienie efektów uspokajających, hipnotycznych, przeciwdrgawkowych i zwiotczających mięśnie, podczas gdy tolerancja na wiele efektów ubocznych pozostaje bez zmian. Dlatego też osoby zwiększające dawki benzodiazepin w celu osiągnięcia pożądanych efektów mogą doświadczyć nagłej depresji układu oddechowego, niedociśnienia tętniczego lub nawet umrzeć. Tolerancja na działanie przeciwlękowe rozwija się wolniej, dzięki czemu utrzymuje się ono nawet po sześciu miesiącach ciągłego stosowania. Tolerancja na działanie amnestyczne benzodiazepin generalnie nie występuje, zaś tolerancja na działanie hipnotyczne i miorelaksacyjne rozwija się już w ciągu kilku dni do kilku tygodni, a na działanie przeciwdrgawkowe i anksjolityczne w ciągu kilku tygodni do kilku miesięcy. Wiele badań potwierdziło, że długoterminowe przyjmowanie benzodiazepin nie różni się od placebo jeśli chodzi o efekty nasenne i przeciwlękowe. Może to wyjaśniać, dlaczego osoby zażywające benzodiazepiny często zwiększają dawki w czasie i wiele z nich ostatecznie przyjmuje więcej niż jeden rodzaj benzodiazepiny, gdy ta pierwsza utraci swoją skuteczność. Poza wyżej wymienionymi efektami ubocznymi, badania z lat 2000 i 2010 ujawniły niejasny związek między stosowaniem benzodiazepin, a innymi, jak dotąd nie ujawnionymi, działaniami niepożądanymi, w tym otępieniem, rakiem, infekcjami, zapaleniem trzustki i pogorszeniem chorób układu oddechowego. Wiele z tych badań wykazało związek między długotrwałym stosowaniem benzodiazepin a chorobą neurodegeneracyjną, szczególnie chorobą Alzheimera. Niektóre badania obserwacyjne wykryły również związek między braniem benzodiazepin, a infekcjami układu oddechowego, takimi jak np. zapalenie płuc.